Telah diketahui sejak beribu tahun buah mengkudu digunakan sebagai ubat tradisional untuk merawat pelbagai penyakit. Dari rupa bentuk luarannya, buah mengkudu mempunyai rupa yang kurang menarik dan rasa yang kurang sedap. Tetapi tahukah anda terdapat banyak manfaat mengkudu pada kesihatan. Artikel ini akan membincangkan 10 khasiat mengkudu, kandungan nutrisi dan juga komponen berkhasiat di dalamnya.
Pengenalan
Morinda citrifolia atau lebih dikenali sebagai buah mengkudu ataupun buah noni adalah tumbuhan dari keluarga Rubiacea iaitu dari spesies keluarga kopi. Tanaman ini berasal dari Asia Tenggara dan boleh dijumpai di Australia, Pacific Basin dan juga Caribbean. Buah ini unik kerana penampilannya yang berkerutu dan mempunyai bintik-bintik hitam. Isinya pula putih, berair dan berbiji-biji. Mengkudu boleh dimakan mentah, direbus sehingga lembut atau yang paling popular dijadikan jus. Ini kerana rasanya lebih mudah diterima apabila diminum terus dibandingkan dengan dikunyah. Ramai yang kurang gemar akan buah ini kerana mempunyai rasa yang pahit dan mengeluarkan bau yang tajam. Walaubagaimanapun, ia kaya dengan pelbagai manfaat dan kebaikan terutamanya pada kesihatan. Mengkudu merupakan salah satu pokok herba yang telah lama digunakan sebagai bahan ubat tradisional. Semua bahagian pokok mengkudu termasuk daun, buah, akar, bunga dan juga biji mengkudu mempunyai khasiat tersendiri.
Kandungan nutrisi
Salah satu cara untuk mendapat manfaat mengkudu adalah dengan menjadikan ia jus. Ramai juga yang mencampurkan buah mengkudu dengan buah-buahan lain untuk rasa yang lebih sedap. Mengkudu kaya dengan pelbagai nutrien yang berkhasiat seperti kalsium, magnesium, folate dan vitamin C. 100 g jus buah mengkudu mengandungi (USDA). Kandungan 100g Jus Buah mengkudu adalah:
- Air: 95.67%
- Kalori: 15.3 kcal
- Protein: 0.43 g
- Lemak: 0.1 g
- Karbohidrat: 3.4 g
- Serat: 0.2 g
- Gula: 1.49 g
- Vitamin C: 33.65 mg
- Kalsium: 10.1 mg
- Sodium: 10.5 mg
Anda ada sebarang masalah kesihatan? Tanyakan soalan anda disini
Komponen berkhasiat mengkudu
Kajian fitokimia terhadap mengkudu menunjukkan setiap bahagian pokok mengkudu mempunyai pelbagai komponen yang berkhasiat untuk tubuh badan. Terdapat lebih 160 jenis fitokimia di dalam mengkudu dan lebih 140 daripadanya mempunyai faedah perubatan dan kesihatan yang terbukti. Mengkudu kaya dengan polifenol, asid lemak, vitamin dan juga komponen semula jadi yang lain yang dapat meningkatkan kesihatan dan mencegah penyakit. Antara komponen semula jadi yang utama dalam mengkudu adalah polysaccharide, quercetin, beta carotene dan juga scapoletin.
1. Polysaccharide
Polysaccharide dalam buah mengkudu terdiri daripada asid glukuronik, galaktose, arabinose dan rhamnose. Kajian menunjukkan kandungan polysaccharide ini mempunyai ciri-ciri antitumor yang boleh mencegah pembiakan kanser. Komponen-komponen ini menguatkan sistem imun badan dan boleh mengaruh kematian sel kanser.
2. Quercetin
Quercetin adalah salah satu komponen dari kumpulan flavonoid yang terbanyak dalam buah mengkudu. Ia merupakan antioksida yang kuat dan mempunyai peranan yang penting dalam melawan kerosakan sel akibat radikal bebas, penuaan dan keradangan. Antara manfaat lain quercetin adalah mengawal kadar gula dalam darah, mencegah kanser dan mencegah daripada penyakit jantung.
3. Beta carotene
Beta carotene juga adalah salah satu kandungan antioksida dalam buah mengkudu. Seperti antikoksida yang lain, quercetin mengurangkan radikal bebas dan mencegah kerosakan oksidatif. Selain itu, satu kajian ke atas perokok menunjukkan pengambilan jangka panjang beta carotene mengurangkan penyakit kanser prostate secara signifikan.
4. Scapoletin
Scapoletin adalah komponen penting dalam mengkudu. Antara manfaat scapoletin adalah mempunyai sifat antialahan, antiradang, boleh menurunkan tekanan darah dan juga membunuh beberapa jenis bakteria. Komponen ini disarankan untuk menjadi marker dalam kawalan kualiti dan kajian farmokinetik ke atas produk yang berasaskan mengkudu.
10 Khasiat Mengkudu Kepada Kesihatan
1. Antikanser
Buah mengkudu mempunyai ciri-ciri antikanser yang membantu untuk mencegah dan mengurangkan risiko kanser. Kajian telah menunjukkan keberkesanan buah mengkudu dalam mengawal pembiakan kanser terutamanya kanser paru-paru, kanser usus, kanser payudara dan juga kanser serviks. Selain itu, ada kajian yang menunjukkan pengambilan 1 ke 4 auns jus mengkudu setiap hari dapat menurunkan risiko kanser pada perokok tegar. Kajian mencadangkan mekanisme antikanser mengkudu adalah disebabkan aktiviti antioksidan buah mengkudu yang tinggi dan pencegahan pembentukan DNA adduct yang merupakan bahan pencetus kanser.
2. Melindungi jantung
Penyakit jantung atau kardiovaskular merupakan penyebab kematian paling tinggi di Malaysia. Kadar kolesterol tinggi dan tekanan darah tinggi adalah antara faktor risiko utama penyebab penyakit jantung. Kajian menunjukkan pengambilan 1 ke 6.4 auns jus mengkudu setiap hari oleh perokok tegar selama sebulan dapat menurunkan bacaan kolesterol total dan triglyceride dalam darah secara signifikan. Selain itu, ia juga dapat menurunkan bacaan kolesterol jahat (LDL) dan meningkatkan bacaan kolesterol baik (HDL) dalam darah. Mengkudu juga boleh meningkatkan kesihatan jantung dengan menstabilkan tekanan darah tinggi dan ini menjadi salah satu khasiat mengkudu yang bagus untuk kesihatan badan.
3. Mengekalkan kesihatan kognitif
Kajian ke atas tikus makmal menunjukkan bahawa pengambilan jus mengkudu boleh melindungi otak daripada kerosakan fungsi kognitif akibat daripada stress. Mengkudu mengandungi kandungan antioksida yang tinggi yang melindungi sel-sel otak daripada kerosakan oksidatif dan menjaga kesihatan kognitif. Satu kajian juga mencadangkan potensi buah mengkudu sebagai pencegah atau rawatan untuk penyakit Alzheimer iaitu gangguan progresif yang menyebabkan sel-sel otak merosot dan mati.
4. Mengurangkan risiko penyakit gout
Gout adalah masalah bengkak sendi yang disebabkan oleh asid urik yang berlebihan dan pengumpulan kristal asid urik di dalam sendi. Mengkudu telah digunakan di dalam rawatan tradisional terutamanya di Polynesia selama lebih 2000 tahun sebagai rawatan untuk penyakit gout. Kajian terkini mununjukkan jus mengkudu boleh menurunkan bacaan asid urik dalam badan lalu mengurangkan risiko penyakit gout.
5. Mencegah diabetes
Diabetes adalah salah satu penyakit kronik yang merupakan masalah besar kesihatan di kebanyakan negara. Penyakit yang boleh menyebabkan kematian pramatang ini dikaitkan dengan pemakanan yang berlebihan dan aktiviti fizikal yang kurang. Selain mempraktikkan gaya hidup yang sihat, pengambilan mengkudu menunjukkan kesan positif kepada penghidap penyakit ini. Kajian ke atas 20 pesakit diabetes membuktikan pengambilan ubat diabetes dan juga jus mengkudu setiap hari dapat mengawal bacaan gula dalam darah dengan baik. Kajian itu menunjukkan pengambilan jus mengkudu menyebabkan penurunan bacaan gula dalam darah pada waktu pagi dan juga penurunan bacaan HbA1c iaitu bacaan purata gula untuk tempoh 3 bulan secara signifikan.
6. Menyembuh luka
Buah mengkudu merupakan antara buah herba yang baik untuk membantu dalam proses penyembuhan luka. Kajian ke atas tikus menunjukkan bahawa buah mengkudu mempercepatkan penyembuhan luka secara signifikan. Kajian itu juga menyokong penggunaan buah mengkudu dalam rawatan tradisional untuk merawat luka. Selain itu, buah mengkudu juga membantu menurunkan gula dalam darah yang jika tidak dikawal dengan baik akan menyukarkan rawatan dan penyembuhan luka.
7. Melindungi hati
Buah mengkudu boleh melindungi daripada penyakit hati dan juga mengembalikan fungsi hati yang rosak selepas terdedah dengan toksin. Kajian menunjukkan kegagalan akut hati (acute liver failure) di dalam tikus makmal dapat dibalikkan dengan pengambilan jus mengkudu. Walaubagaimanapun anda harus berhati-hati kerana pengambilan ekstrak buah mengkudu yang berlebihan pula boleh menyebabkan kerosakan hati.
8. Antioksida
Kajian telah menunjukkan pengambilan buah-buahan dan sayur-sayuran yang tinggi boleh melindungi daripada pelbagai penyakit kronik dan masalah penuaan. Ini disebabkan oleh kandungan fitokimia yang mempunyai sifat antioksida, antiradang, antikanser dan antibakteria. Makanan yang kaya dengan antioksida seperti buah mengkudu dapat menghalang pengoksidaan DNA dan melindungi sel badan daripada kerosakan akibat radikal bebas.
9. Meningkatkan imun badan
Buah mengkudu boleh membantu meningkatkan sistem ketahanan badan. Ia mempunyai sifat-sifat antibakteria, antivirus, antiradang dan juga antikulat yang membolehkan ia menghalang pembiakan bakteria dan mencegah jangkitan. Mengkudu juga meningkatkan fungsi sel darah putih yang merupakan komponen penting dalam sistem imun badan. Ia berfungsi melawan penyakit dan mengawal tindak balas alahan dan keradangan.
10. Menguatkan tulang
Osteoporosis atau degenerasi tulang adalah satu keadaan kehilangan kepadatan tulang disebabkan faktor umur. Makanan yang membantu pembentukan tulang dapat mencegah osteoporosis. Kajian menunjukkan pengambilan daun dan jus buah mengkudu menggalakkan pembentukan tulang dan mengurangkan risiko kejadian patah tulang terutamanya pada wanita yang lanjut usia.
Kesimpulan
Akhir sekali, daripada perbincangan di atas jelaslah bahawa mengkudu membawa pelbagai kebaikan kepada kesihatan tubuh badan. Namun, jika anda sudah mengalami sebarang penyakit seperti kencing manis, darah tinggi atau penyakit lain, mengkudu bukanlah menjadi alternatif kepada ubat anda. Anda perlulah meneruskan penggunaan ubat dan meminta nasihat doktor. Diharapkan artikel khasiat mengkudu ini dapat memberikan sedikit sebanyak pengetahuan kepada para pembaca.
Khasiat Makanan Yang Lain
Rujukan
- Ali, M., Kenganora, M., Manjula, S., & Manjula, S. (2016). Health Benefits of Morinda citrifolia (Noni): A Review. Pharmacognosy Journal, 8(4), 321–334. https://doi.org/10.5530/pj.2016.4.4
- Motshakeri, M., & Ghazali, H. M. (2015). Nutritional, phytochemical and commercial quality of Noni fruit: A multi-beneficial gift from nature. Trends in Food Science & Technology, 45(1), 118–129.
- Nayak, B. s., Isitor, G. n., Maxwell, A., Bhogadi, V., & Ramdath, D. d. (2007). Wound-healing activity of Morinda citrifolia fruit juice on diabetes-induced rats. Journal of Wound Care, 16(2), 83–86.
- Wang, M. Y., & Su, C. (2001). Cancer preventive effect of Morinda citrifolia (Noni). Annals of the New York Academy of Sciences, 952, 161–168. https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.2001.tb02737.x
- Wang, M.-Y., Peng, L., Lutfiyya, M. N., Henley, E., Weidenbacher-Hoper, V., & Anderson, G. (2009). Morinda citrifolia (noni) reduces cancer risk in current smokers by decreasing aromatic DNA adducts. Nutrition and Cancer, 61(5), 634–639.
- Wang, M.-Y., Peng, L., Weidenbacher-Hoper, V., Deng, S., Anderson, G., & West, B. J. (2012). Noni juice improves serum lipid profiles and other risk markers in cigarette smokers. TheScientificWorldJournal, 2012, 594657.